Siber Güvenlik, ulusal güvenlik, ekonomik istikrar ve toplumsal refahın korunması için kritik bir alan haline gelmiştir. Ülkemizde bu tehditlere karşı ulusal “merkezi” bir savunma mekanizması oluşturmak amacıyla Siber Güvenlik Başkanlığını 8 Ocak 2025 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kuruldu. Bu yapı, kapsamlı görev ve yetkileriyle ülkemizin siber güvenlik stratejisini yönlendirecek merkezi bir kurum niteliğinde olacaktır diyebiliriz. Cumhurbaşkanlığına bağlı ve özel bütçeye sahip olacak başkanlığın merkezi Ankara’da olacak. Başkanlık, ulusal siber güvenlik stratejilerinin belirlenmesi, uygulanması ve ilgili tüm kurumlar arasında koordinasyon sağlanması amacıyla faaliyet gösterecek.
Görev ve Yetkiler
Siber Güvenlik Başkanlığı, ülkemizin siber uzaydaki güvenliğinde geniş bir sorumluluk yelpazesine sahip olacaktır. Görev ve yetkileri şu şekilde özetlenebilir:
- Politika ve Strateji Geliştirme: Siber güvenlik hedeflerini belirleyerek eylem planları oluşturur ve bu planların uygulanmasını takip eder. Bu kapsamda, kurumlar arası koordinasyon sağlamak, öncelikli tehdit alanlarını tespit etmek ve bu tehditlere yönelik somut çözümler üretmek gibi stratejik adımlar atar. Ayrıca, ulusal ve uluslararası ölçekte siber politikaların geliştirilmesine katkıda bulunur ve standartların belirlenmesinde aktif rol oynar.
- Farkındalık ve Eğitim: Toplum genelinde siber güvenlik bilincini artırmaya yönelik kapsamlı eğitimler, seminerler ve farkındalık çalışmalarını organize eder. Bu eğitimler, hem bireyler hem de kurumlar için özel olarak tasarlanmış programlar içerir. Okullarda ve üniversitelerde siber güvenlik bilinci oluşturacak ders ve etkinlikler düzenlerken, şirketler ve kamu kurumları için ileri düzey farkındalık seminerleri düzenler. Ayrıca, toplumu bilgilendirmek için dijital platformlarda bilinçlendirme kampanyaları yürüterek gençlerden yaşlılara kadar geniş bir kesime ulaşılmasını sağlar.
- Yerli ve Millî Teknoloji Geliştirme: Yerli ürünlerin geliştirilmesini teşvik eder ve bu ürünlerin uluslararası pazarda rekabetçi hale gelmesi için girişimcileri destekler. Bu amaca yönelik olarak teknoparklar, kuluçka merkezleri ve start-up ekosistemleriyle yakın işbirliği yapar. Yerli yazılım ve donanımların geliştirilmesi için Ar-Ge merkezlerine destek verirken, finansal ve teknik destek programları oluşturarak girişimcilerin yeni teknolojiler üretmesine olanak tanır. Ayrıca, bu ürünlerin uluslararası pazarlara açılması için pazar analizi, uluslararası tanıtım ve çağdaş ihracat stratejileri geliştirir. Bununla birlikte, ulusal yazılım standartlarının oluşturulmasına öncülük ederek hem iç piyasanın hem de uluslararası arenanın ihtiyaçlarına cevap veren ürünlerin ortaya çıkmasını sağlar.
- Kriz ve Acil Durum Yönetimi: Siber tehditler için kapsamlı kriz yönetim planları hazırlar, bu planların uygulanabilirliğini sağlamak için periyodik olarak günceller ve test eder. Gerektiğinde, ulusal düzeyde ortak operasyon merkezleri kurarak, tehditlerin daha etkin bir şekilde kontrol altına alınmasını sağlar. Kriz anlarında hızlı yanıt verebilmek için gerçek zamanlı analiz sistemleri geliştirir ve siber tatbikatları yaygın bir şekilde uygular. Ayrıca, uluslararası kriz senaryolarına uygun şekilde müdahale stratejileri geliştirerek, global tehditlere karşı koordinasyon sağlar. Yüksek ihtimalle USOM (Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi) bu kapsamda değerlendirilerek Başkanlık bünyesine geçebilir.
- Ar-Ge ve Teknoloji Transferi: Gerekli teknolojilerin araştırılması ve geliştirilmesi için kapsamlı Ar-Ge çalışmaları yürütür ve teknoloji transferi faaliyetlerinde bulunur. Yerli ve uluslararası Ar-Ge merkezleriyle işbirlikleri kurarak bilgi paylaşımı ve yenilikçi teknolojilerin hızlıca benimsenmesini sağlar. Başkanlık, kritik alanlardaki teknolojik eksiklikleri tespit ederek bu alanlarda Ar-Ge yatırımlarını teşvik eder. Bunun yanı sıra, araştırmaların ticarileştirilmesi için girişimcilere finansal ve danışmanlık desteği sunar. Uluslararası Ar-Ge ortaklıkları kurarak hem bilgi birikimini artırmayı hem de global ölçekte rekabet avantajı sağlamayı hedefler. Ayrıca, üniversitelerle yapılan ortak projeler yoluyla genç yeteneklerin sektöre kazandırılmasını destekler ve bu sayede sürdürülebilir bir teknoloji ekosistemi oluşturur. Burada da TÜBİTAK gibi kurumlar ile ortak çalışmalar yürütecektir.
- Ulusal ve Uluslararası İşbirlikleri: Kamu, özel sektör ve üniversitelerle işbirliğini teşvik eder ve uluslararası etkinliklere katılımı destekler. Başkanlık, global işbirliklerini artırarak Türkiye’nin uluslararası arenada siber güvenlik alanında lider bir konuma gelmesini hedefler. Bu kapsamda, uluslararası kuruluşlarla ortak projeler geliştirir, bilgi ve deneyim paylaşımı yoluyla küresel standartlara uyum sağlar. Ayrıca, uluslararası siber tatbikatlara katılımı artırarak Türkiye’nin kriz anlarında global koordinasyon yeteneğini güçlendirmeyi amaçlar. Yerel işbirliklerini uluslararası düzeye taşıyacak programlar oluşturarak, Türk teknoloji ürünlerinin dünya pazarında tanınmasını teşvik eder.
- Çalışma Gruplarının Oluşturulması: Başkanlık, bakanlıklar, kamu kurumları, özel sektör temsilcileri ve uzmanların katılımıyla görev alanına giren konular hakkında çalışma grupları oluşturabilir. Bu gruplar, siber tehditlerin daha etkin bir şekilde ele alınması için ortak çözümler geliştirir. Ayrıca, bu çalışma grupları farklı uzmanlık alanlarından kişileri bir araya getirerek multidisipliner bir yaklaşımla sorunların analiz edilmesini sağlar. Grup çalışmaları sırasında ortaya çıkan öneriler ve çözümler, ulusal düzeyde uygulanabilir politikalar ve stratejiler oluşturmak için bir temel teşkil eder. Başkanlık, bu grupların etkinliğini artırmak için düzenli toplantılar, raporlama süreçleri ve dijital platformlar üzerinden sürekli iletişim mekanizmaları kurar. Burada da Kurumsal SOME (Siber Olaylara Müdahale Ekipleri) ile ortak çalışmalar düzenlenecektir.
- Düzenleme (Uyum) Görevi: Görev ve sorumluluk alanındaki konularda idari düzenlemeler yapabilir. Mevzuat uyumunu sağlamak için rehberler ve raporlar hazırlar. Bu düzenlemeler, ulusal ve uluslararası standartlara uygunluk gözetilerek hazırlanır ve farklı sektörlerin ihtiyaçlarına özel çözümler sunar. Aynı zamanda, siber tehditlere karşı caydırıcı politikaların geliştirilmesine rehberlik eder. Başkanlık, hazırladığı düzenlemelerin uygulanabilirliğini de izleyerek geri bildirim mekanizmaları kurar ve gerektiğinde bu düzenlemeleri günceller. Bu sayede, dinamik bir düzenleyici rol üter ve siber güvenlik ekosisteminin gelişimini destekler.
- Yetki Devri: Başkan ve diğer yöneticiler, yetkilerinin bir kısmını alt kademelere devredebilir. Ancak yetki devri, yetki devreden kişinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Bu durum, hiyerarşik yapının devamını ve hesap verebilirliği temin eder. Yetki devri sırasında, devredilen yetkilerin kapsamı ve sınırları açık bir şekilde tanımlanır ve yazılı hale getirilir. Böylece, yetki kullanan alt kademelerin sorumluluk alanları netleşir ve yönetim sürecinde etkinlik sağlanır. Ayrıca, devredilen yetkilerin etkili bir şekilde kullanımı için eğitim ve rehberlik sağlanarak yönetim süreçlerinin iyileştirilmesi hedeflenir.
- Kadro İhdası: Başkanlık için gerekli kadrolar oluşturularak ilgili mevzuata eklenmiştir. Bu kadrolar, uzmanlık alanlarına göre şekillendirilir ve çalışma etkinliğini artıracak yapıda tasarlanır. Her pozisyon, siber güvenlikteki spesifik gereksinimleri karşılamak üzere detaylı yetkinlik tanımlarıyla donatılır ve personelin mesleki gelişimini desteklemek için eğitim programlarıyla güçlendirilir. Ayrıca, yeni kadroların seçiminde çoklu değerlendirme kriterleri kullanılarak en uygun adayların istihdam edilmesi hedeflenir. Bu yaklaşım, hem organizasyonel verimliliği hem de kurumun yenilikçi kapasitesini artırmayı sağlar.
Neden Önemli?
Siber Güvenlik Başkanlığı, Türkiye’nin dijital dönüşüm sürecinde güvenliği ve sürdürülebilirliği sağlamak için stratejik bir role sahiptir.
- Ulusal Güvenlik: Kritik altyapıların korunması ve siber saldırılara karşı savunma sistemlerinin geliştirilmesi, Başkanlığın ana odak noktalarından birisi olacak. Bu kapsamda, enerji, iletişim, finans gibi kritik altyapıların siber tehditlere dayanıklılığını artıracak teknolojik çözümler ve acil durum müdahale planları geliştirilecektir. Ulusal düzeyde siber istihbarat altyapısı oluşturarak tehditlerin önceden tespit edilmesi sağlanacak ve uluslararası tehditlerle ilgili bilgi paylaşımı yapılacaktır.
- Ekonomik Gelişim: Yerli ve millî teknolojilerin teşviki, teknoloji bağımsızlığı ve uluslararası rekabet gücünü artırır. Bunun için yerli teknoloji firmalarına Ar-Ge desteği sağlarken, yurt dışından teknoloji transferini kolaylaştıran yasal düzenlemeler yapılacaktır. Aynı zamanda, yerli yazılım ve donanımların uluslararası pazarlarda tanınırlığını artırmak üzere etkin tanıtım ve sertifikasyon programları düzenlenecektir. Kamu Kurumlarının her ay bir araya geldiği Kamu – Siber Küme toplantıları bu konuda önemli bir örnek diyebiliriz.
- Toplumsal Bilinç: Başkanlık, bireylerin ve kurumların siber tehditlere karşı farkındalığını artırarak güvenli bir dijital toplum oluşturmayı hedefleyecektir. Bu amaca yönelik olarak, okullarda siber güvenlik dersleri koyar, kamu spotları ve bilgilendirme kampanyaları yürüterek genç yaşlardan itibaren bilinç oluşmasını sağlar. Ayrıca, dijital platformlarda bilgilendirici içerikler paylaşarak toplumu siber hijyen konusunda bilgilendirecek ve bilinçli internet kullanımını teşvik edecektir.
Sonuç
Siber Güvenlik Başkanlığı, Türkiye’nin siber savunma altyapısını güçlendiren ve dijital geleceğine yön veren bir lider kurum olacağı aşikar. Ulusal siber güvenlik stratejilerinin hayata geçirilmesinde oynayacağı merkezi rol, yerli teknolojilerin desteklenmesi, uluslararası işbirliklerinin geliştirilmesi ve toplumsal bilincin artırılması gibi alanlarda somut katkılar sağlayacaktır0.
Başkanlık, sadece tehditlere yanıt vermekle kalmayıp, gelecekte ortaya çıkabilecek dijital dönüşüm ihtiyaçlarına da proaktif olarak hazırlık yapacak. Bu kapsamda, yerli teknolojilerin global pazarlarla entegre olmasını sağlarken, kriz anlarında ulusal ve uluslararası düzeyde koordinasyon yürütme kapasitesini de geliştirecektir. Siber tehditlerin karmaşıklığı artarken, Başkanlığın yenilikçi yaklaşımları, Türkiye’nin siber güvenlik alanında öncü bir konuma ulaşmasında anahtar rol oynayacaktır.
Küçük bir eleştiri olarak; “Siber güvenlik” şüphesiz çok önemli bir kavram. Ancak daha geniş bir çerçeve çizebilmek adına, “Bilgi Güvenliği” (Information Security) gibi bir isim, belki de daha kapsayıcı olabilirdi. Çünkü bilgi güvenliği, yalnızca siber tehditlerle sınırlı kalmıyor; fiziksel güvenlikten insan faktörüne kadar pek çok boyutu içeriyor ve farkındalık çalışmalarında daha geniş bir alana hitap edebiliyor. Bu nedenle, böyle bir isim tercih edilseydi, kurumun görev alanını daha net ve kapsamlı bir şekilde ifade edebilirdi diye düşünüyorum.
Bu elbette benim kişisel görüşüm. Ancak isimler bazen sadece bir kelimeden ibaret olmuyor; aynı zamanda bir vizyonu yansıtıyor. Daha kapsayıcı bir adlandırma, hem kurumun misyonuna hem de topluma daha güçlü bir mesaj verebilirdi.
Son olarak, Siber Güvenlik Başkanlığı’nın etkinliği, sadece ulusal düzeyde değil, aynı zamanda Türkiye’nin uluslararası arenadaki itibari ve gücü için kritik bir dayanak noktası haline gelecek. Bu nedenle, Başkanlık, Türkiye’nin dijital geleceğini şekillendiren stratejik bir rehber ve lider kurum olarak öne çıkacaktır diye düşünüyorum.
Siber Güvenlik Başkanlığı: Türkiye’nin Dijital Geleceğini Şekillendirecek