Sosyal Ağlarda Trend Değerlemesi Ne Kadar Doğru?

Sosyal ağlarda özellikle twitter gibi ağlarda trend olabilmek için etiketler (hashtag) veya tweetlerde sabit yer alan cümle yada kelimeler kullanılıyor. Bu durumda da trend olmak için amacınız birçok kişinin sizin isminizi veya sizi işaret edecek kelimeler kullanmanız gerekiyor. Bu yazıda twitter sosyal ağını ve trend yapısını dikkate alacağız.

Makalede geçecek kavramları tanıyalım;

Etiket / Diyez Etiketi (Hashtag): Pek çok mikroblog ve sosyal ağlarda bir sözcük ya da sözün başına kare işareti veya diyez işareti (#) eklenerek oluşturulur. Sosyal ağlarda “#” sembolünün kelime veya kelime grubunun önüne eklenerek oluşturulan bağlantılar, anlık bilgileri kategorize etmeye ve kitlelere ulaştırmaya yardımcı olur.

Trend / Popülarite: Ya kullanıcıların ortak çabasıyla, ya da insanları belirli bir konu hakkında konuşmaya sevk eden bir olay nedeniyle popüler hale gelir. Bu konular, Twitter’ın ve kullanıcılarının dünyada neler olup bittiğini ve insanların bu konu hakkındaki fikirlerini anlamalarına yardımcı olur.

Sosyal Ağ: İnternet ortamında, kullanıcıların kendilerini tanımlayarak her kültürden farklı kullanıcı ile iletişime geçtiği, bunun yanında normal sosyal yaşamda kullanılan jest ve mimik hareketlerini simgeleyen sembollerle duygu ve düşüncelerini sanal olarak ifade ettiği, bu şekilde sosyal iletişim kurduğu ortamlar “sosyal ağ” olarak tanımlanmaktadır. Bugün sosyal ağlar dediğimizde en büyük örnek olarak karşımıza Facebook, Instagram, Twitter ve LinkedIN gibi web siteleri çıkmaktadır.

Tweet: Twitter sosyal ağında kullanıcılar tarafından yayınlanan ve şuanda 280 karakteri geçmeyen mesajların yanında görsel, video veya anket barındıran iletilerdir.

Aslında durum girişte bahsettiğim kadar basit gözükse de, biraz daha yakından bakıp analiz ettiğimizde o kadar da basit değilmiş diyebiliriz. Twitter ağında trend olabilmek adına bazıları sahte hesaplar kullanıyor, bazıları insanları parayla tutup tweet attırıyor ve bazıları da gerçek anlamda konuyu savunarak trend olmasını sağlıyorlar. Tüm bunlar ise twitter’da trend olmanın kaynağı gibi gözüküyor. Fakat burada atlanılan ve konunun trend olmasında önemli bir rol payı olan bir detay daha var;

Bu nedenle genel anlamda trend olan etiketlerin nasıl trend olduğu konusunda gerçek anlamda bir analiz yapılması gerekiyor. Özellikle iki taraflı görüşe sahip konuları ele alırsak, karşıt görüşe sahip insanların zıt görüşü savunmak adına attığı tweetlerin içeriğinde genelde diğer tarafın etiketi de vardır. İşte tam bu sebeple zıt görüşe sahip insanların konuyu trend yapmadaki payları neredeyse o konuyu trend yapmak isteyen insanlar kadar yüksek oluyor.

Üstteki konuya örnek vermek gerekirse;

Jason isimli bir adamı karalama kampanyası oluşturmak isteyen bir grup #PislikJason isimli bir etiket oluşturup yüzlerce tweet atıyorlar. Ancak Jason’ın iyi biri olduğunu düşünen takipçileri ise bu konuda zıt görüşü savunmak isterken yine aynı etiket olan #PislikJason etiketini tweetlerine ekleyerek cevap veriyorlar. Ancak sosyal ağlardaki trend yapısı/sistemi tweet içeriğinde kullanılan etikete baktığı zaman yine aynı etiket kullanıldığı için konuya artı bir puan olarak ekleniyor ve etiket trend listesine ekleniyor. Sonuç itibariyle aslında Jason’ı karalamak isteyenlere ek olarak savunmak isteyenlerin de aynı etiketi kullanmaları sayesinde konu trend oluyor.

Örneğe çözüm yolu olarak, zıt görüşe sahip olduğunuz #PislikJason etiketini hiç kullanmamalı ve buna karşı olabilecek #MelekJason şeklinde yeni bir etiket açarak bu konuyu daha düzgün şekilde savunmanız kesinlikle mümkündür.

Sorun?

Trend olan etiketlerin yer aldığı tweetleri derinlemesine analiz etmeden bu etiketlerin trend değerini öğrenmeniz kesinlikle mümkün değildir. Bu nedenle de trendin ne kadar doğru ve geçerli olduğu da tartışılır hale gelmektedir. İşte bu konuyu çözüme ulaştırmak adına sosyal ağların trend sistemini ve uygulamasını düzenlemek, yeni bazı özellikler getirmek gerekiyor. Altta bununla ilgili üç farklı çözüm önerim olacak ve bu öneriler bir arada kullanıldığı zaman trend yapısı daha doğru, geçerli ve gerçekçi hale gelecektir.

Çözüm Önerisi

Bu konuya çözüm olarak twitter gibi sosyal ağların üzerinde çalışması gereken üç yapı bulunuyor.

İlk olarak; trend yapısına etki edecek onaylı (verified) kullanıcıların gerçek kişilerden oluşmasının sağlanması gerekiyor. Yani şirket, kurum veya diğer firmalara bağlı hesaplarının trend etkilerinin kesinlikle kısıtlanması ve sadece onaylı gerçek kişilerin trende etkilerinin sağlanması gerekiyor. Binlerce takipçiye sahip (gerçek) kullanıcını ile sadece yüz takipçiye sahip (gerçek) kullanıcının trend yapısına etkisi aynı oranda olmalı.

İkincil olarak; kullanıcıların attığı tweetlerde kullandığı etiketlerin trend yapısına etkisinin kısıtlanması hatta kullanıcı o etikete sahip ne kadar tweet atarsa atsın bunun trend yapısına etkisinin sadece 1 olması sağlanmalıdır. Bu da kullanıcı sayısına göre trend analizini kolaylaştırır ve daha gerçekçi bir analiz etkisi yaratır.

Üçüncü ve son olarak; trend yapısına etki eden konuların sadece etiket (hashtag) bazlı olması ve etiketlere de pozitif etiket ve negatif etiket şeklinde ek bir seçenek getirilmesi gerekiyor. Kullanıcılar etiket içeren bir tweet atarken aynı zamanda o etiketin trend değerine etkisini, pozitif veya negatif olarak belirleyebilmesi gerekiyor. Bu sayede kullanıcı o etiketi her açıdan kullansa bile etiketle ilgili pozitif ve negatif etkisini ise trend listesindeki konumunu belirleyebilecek güçte olacaktır.

Kısaca bir değerlendirme yapıp bu üç çözüm önerisini birleştirirsek; #PislikJason etiketi hakkında onaylı bir hesap bu etiketi barındıran istediği kadar tweet atabilir ama kullanıcının trende etkisi attığı ilk tweet ile sadece 1 puan olacaktır. Aynı zamanda bu etiketle tweet atarken etiketin pozitif ve negatif değerini de seçerek bu 1 puanın trend değerine etkisinin artı mı yoksa eksimi olacağını +#PislikJason veya –#PislikJason şeklinde etiket kullanarak belirleyebilecek. Kullanıcı aynı şekilde yapacağı değerleme ile #MelekJason etiketini trend listesinde üst sıralara çıkarabilecek veya alt sıralara düşürebilecek güçte olacak.

Sonuç olarak bu çözümler hep birlikte uygulanırsa trend değerleri daha kararlı, doğru ve ölçülebilir duruma gelmiş olacaktır. Tabi bu sadece benim aklıma gelen bir fikir. Doğru da olabilir yanlış ta olabilir. Fikri alıp geliştirmek sosyal ağların değerlendireceği bir konudur. Bu yazı aynı zamanda sosyal ağlardaki trend eğilimi konusunda kullanıcılara küçük bir farkındalık vermeyi de hedeflemektedir.